انتقال تدریس و كتابت به دو شهر قم و ری از زمان شروع غیبت کبری
مکتب قم و ری
از زمان شروغ غیبت کبری در قرن چهارم تا نیمه اول قرن پنجم، فعالیت های بحث، تدریس و كتابت به دو شهر قم و ری منتقل شد.
علی بن ابراهیم، محمدبن یعقوبِ كلینی، ابنِ قولِوِیه، علیِ بنِ بابِوِیه و ابوجعفر محمد (مشهور به شیخ صدوق) از شخصیت های برجستۀ فقهی این دوره به شمار می روند.
كثرت محدِّثان موجود در اين مركز حديثي و اقدامات آنان در تدوين برخي از مجموعه‌هاي گران‌سنگ حديثي ، اهتمام شديد بر حفظ و جمع‌آوري حديث و تدوین كتب فقهی جدید بر مبنای بهره گیری از فروعات فقهی کثیر و متنوع در پاسخگویی به سوالات فقهی از ویژگی های مهم محدِّثان این دوره محسوب می شود.
